Inteligentne tachografy. Po co ta zmiana? Od kiedy obowiązkowa? Co przyniosą nowe rozwiązania?

Inteligentne tachografy 2 generacji – czym są? Od kiedy będą obowiązkowe?

Do końca 2024 roku ciężarówki w transporcie międzynarodowym, które wcześniej nie były wyposażone w cyfrowe urządzenia nowszego typu, będą musiały zacząć korzystać z tachografów inteligentnych. Jest to narzucone przewoźnikom w związku z przepisami wprowadzonymi przez Pakiet Mobilności.

Dlaczego Unia Europejska wymaga od przewoźników przejścia na tachografy inteligentne i czym nowe urządzenia różnią się od tachografów poprzedniej  generacji?

Tachograf analogowy i cyfrowy.

Warto na wstępie cofnąć się do historii, żeby wyjaśnić różnice technologiczne.

Na mocy rozporządzenia 3821/85 z 1985 roku, które weszło w życie 29 września 1986 roku, na terenie Unii Europejskiej tachografy zaczęły być obowiązkowym wyposażeniem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 ton lub samochodów przystosowanych do przewozu więcej niż dziewięciu osób ( z kierowcą włącznie). 

Do rejestracji czasu pracy tachografy analogowe wykorzystują wykresówki.

Zanim kierowca włoży wykresówkę do urządzenia rejestrującego ma on w obowiązku wypełnić informacje, które znajdują się na środkowym polu „tarczki”. Są to:

• Imię i nazwisko kierowcy,
• Miejsce i data początkowa użycia wykresówki,
• Numer rejestracyjny pojazdu,
• Stan licznika kilometrów w chwili rozpoczęcia użytkowania pojazdu,
• Czas zmiany pojazdu

Rys.1 Przykładowo wypełniona wykresówka

Resztę danych kierowca powinien wypełnić niezwłocznie po zakończeniu używania wykresówki i pojazdu.

Era analogowych urządzeń wydaje się już dawno miniona jednak nie są one obecnie zakazane. W ciężarówkach wyprodukowanych po 1 stycznia 2006 roku istnieje już obowiązek używania tachografów cyfrowych. Jeśli jednak ktoś posiada pojazd z przed 2006 roku i nadal używa tachografu analogowego – jest to zgodne z prawem. Trzeba go jednak wymienić na wersję cyfrową, kiedy urządzenie przestanie działać.

Po tachografach analogowych przyszedł czas urządzenia cyfrowe 1 generacji. 

Są one używane obecnie w większości ciężarówek. Tachografy cyfrowe zapisują dane o aktywności kierowcy na specjalnej karcie nazywanej kartą kierowcy (lub kartą do tachografu) oraz w samej pamięci urządzenia.

Dane zbierane przez tachograf cyfrowy mówią nam o wszystkich aktywnościach wykonanych przez kierowcę oraz pojazd. Zatem każdego kierowcę można skontrolować poprzez wydruk z tachografu. 

Obowiązkowo należy pobierać dane:

• dla każdego z kierowców co 28 dni,
• dla każdego z pojazdów co 90 dni. 

Wyjątkiem w tej sytuacji może być kontrola ITD lub uszkodzenie tachografu.
Pobrane dane należy przechowywać przez okres 12 miesięcy.

Rys.2  Tachograf cyfrowy 1 generacji

Tachografy inteligentne – co przyniesie nowa generacja?

Urządzenia nowej generacji będą wprowadzały kilka znaczących zmian, które są efektem systematycznego wprowadzania zapisów z Pakietu Mobilności.

Jedną z największych zmian będzie automatyczne rejestrowanie przekroczeń granic za pomocą sygnału satelitarnego. Będzie to dużym ułatwieniem w branży transportowej, ze względu na dotychczasową konieczność zatrzymania pojazdu zaraz po przekroczeniu granicy w najbliższym możliwymi bezpiecznym miejscu. 

Pojawić ma się również w menu opcja oznaczenia załadunku i rozładunku. Używając tej funkcji, zapisany zostanie czas, w którym dokonano tej operacji, ale także jej dokładna lokalizacja. 

Najważniejszą różnicą pomiędzy pierwszą a drugą generacją bez wątpienia jest ilość danych gromadzonych przez urządzenia i przekazywanych dalej. Inteligentne Tachografy korzystać będą z tak zwanej technologii systemów wydzielonej komunikacji krótkiego zasięgu (DSRC). Dzięki tej innowacji, możliwe jest zdalne sczytywanie danych przez organy kontrolne. Chcąc wstępnie skontrolować pojazd, inspektor nie będzie musiał go zatrzymywać. Warunkiem jest posiadanie przez osobę kontrolującą specjalnego urządzenia do zdalnego sczytywania danych z tachografu.

Rys. 3 Nowy Tachograf 2 generacji

Po co ta zmiana?

Wprowadzenie nowych Inteligentnych Tachografów narzuca nam Pakiet Mobilności. Unii Europejskiej zależy na tym z kilku względów tj :

1. Ułatwienie pracy organom kontrolującym. Dzięki zdalnemu sczytywaniu, kontroler od razu będzie widział, który pojazd zatrzymać do szczegółowej weryfikacji.
2. Rozwiązanie problemu związanego z ręcznym wpisywaniem kodu kraju w tachografie. W nowych urządzeniach wszystko będzie zautomatyzowane i to z kolei ułatwi sprawdzenie czy przestrzegane są przepisy dotyczące kabotażu i tak zwanego okresu zamrożenia (cooling- off).
3. Wydłużenie okresu magazynowania danych – możliwość kontroli np. czasu pracy kierowcy nie z ostatnich 28 a 56 dni.

Tachograf Inteligentny – od kiedy będzie obowiązkowy?

Ważne terminy związane z wdrożeniem Inteligentnych Tachografów w transporcie drogowym.

 Daty, które trzeba zapamiętać:

• 20 sierpnia 2023 r. — Obowiązek montażu tachografów inteligentnych drugiej generacji w nowo rejestrowanych pojazdach ciężarowych,
• 31 grudnia 2024 r. — Obowiązek wymiany tachografów analogowych lub cyfrowych starszego typu w transporcie międzynarodowym,
• 20 sierpnia 2025 r. — Obowiązek wymiany tachografów inteligentnych pierwszej generacji na tachografy drugiej generacji w ruchu międzynarodowym,
• 1 lipca 2026 r. — Obowiązek posiadania tachografów (tachografów inteligentnych drugiej generacji) w pojazdach o DMC od 2,5 tony poruszające się w transporcie międzynarodowym.